«Τα παιδιά είχαν τα αρχαία αγγεία για σκοποβολή»

Επί δεκαετίες, οι κάτοικοι του Μπλάντινγκ, μιας μικρής πόλης στη Γιούτα, συνέλεγαν αρχαία αντικείμενα που έβρισκαν στη γύρω περιοχή. Μέχρι που επενέβη το FΒΙ, απαγγέλθηκαν κατηγορίες για αρχαιοκαπηλία και κατηγορούμενοι άρχισαν να αυτοκτονούν...

Από μικρά παιδιά, ο Τζιμ Ρεντ και οι δύο φίλοι του, ο Οστιν Λάιμαν και ο Ουίνστον Χερστ, αναζητούσαν στον ελεύθερο χρόνο θησαυρούς που έμοιαζαν να ξεπηδούν από την έρημο γύρω από το Μπλάντινγκ, τη μικρή, απομονωμένη πόλη τους στη Γιούτα. Μάζευαν αιχμές από βέλη και αρχαία αγγεία, συνέκριναν τα ευρήματά τους, τα αντάλλασσαν. «Ηταν ο τρόπος ζωής μας», λέει ο Λάιμαν, 62 ετών σήμερα. «Τα αντικείμενα αυτά, τα έβρισκες παντού». Στη δεκαετία του 1950, η συλλογή προκολομβιανών αρχαιοτήτων είχε ήδη γίνει παράδοση στην περιοχή. Οι κάτοικοι στόλιζαν τα σαλόνια τους με αγγεία και κρεμούσαν στον τοίχο αρχαία κοσμήματα.

Πέρυσι, 150 πράκτορες του FΒΙ σάρωσαν το Μπλάντινγκ, συλλαμβάνοντας μερικούς από τους πιο εξέχοντες κατοίκους του, όπως τον Ρεντ, τους τρεις μεγαλύτερους αδελφούς του Λάιμαν και τον αδελφό του σερίφη, με κατηγορίες για αρχαιοκαπηλία.

Οι θάνατοι και ο μορμόνος

Ο Ρεντ, ο οποίος είχε γίνει ένας δημοφιλής γιατρός στο Μπλάντινγκ, αυτοκτόνησε την επομένη. Δύο άλλοι εμπλεκόμενοι, ο ένας από τους οποίους ήταν ο βασικός πληροφοριοδότης του FΒΙ στην υπόθεση, αυτοκτόνησαν επίσης τους επόμενους μήνες. Στο μεταξύ, οι αδελφοί του Λάιμαν, μαζί με 23 άλλα πρόσωπα, πρόκειται να δικαστούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

Το Μπλάντινγκ ιδρύθηκε το 1950 από τον άλλοτε μορμόνο ιεραπόστολο Ουόλτερ Λάιμαν. Χίλια χρόνια πριν ζούσε στην περιοχή αυτή ο λαός των Ανασάζι. Και όταν έφτασαν οι πρώτοι λευκοί έποικοι, αμέσως παρατήρησαν τα απομεινάρια από τα τεχνουργήματά του. «Τα αγγεία ήταν τόσο πολλά ώστε τα παιδιά τα χρησιμοποιούσαν για σκοποβολή, τους πετούσαν πέτρες», λέει ο δήμαρχος Τόνι Τερκ. «Μερικοί άρχισαν να βλέπουν σ΄ αυτά κάποια καλλιτεχνική αξία και άρχισαν να τα συλλέγουν». Ώς τη δεκαετία του 1960, οι κάτοικοι είχαν μαζέψει τα περισσότερα από τα αρχαία αντικείμενα που ήταν ορατά και μερικοί είχαν αρχίσει ανασκαφές σε αρχαίους οικισμούς και νεκροταφεία. Ο Χερστ είχε γίνει αρχαιολόγος και είχε τσακωθεί με τον Ρεντ, ο οποίος παρέμενε ενθουσιώδης συλλέκτης.

Μια επιδρομή του FΒΙ το 1986 οδήγησε σε κατασχέσεις αρχαιοτήτων που κατέληξαν στο τοπικό μουσείο. Ομως λίγα χρόνια αργότερα, το Ίντερνετ έφερε την άνθηση της αγοράς αρχαίων τεχνουργημάτων και κάτοικοι του Μπλάντινγκ άρχισαν να πωλούν αυτά που είχαν στα σπίτια τους. Το FΒΙ συνέλαβε έναν συλλέκτη και έμπορο αρχαιοτήτων, τον Τεντ Γκάρντινερ, ο οποίος συνεργάστηκε και επί μήνες μαγνητοφωνούσε μυστικά τις συνομιλίες του με τους αδελφούς Λάιμαν, τον Ρεντ και άλλους που προσέφεραν προς πώληση συλλογές τους.

Οι αντιδράσεις

Οι κάτοικοι του Μπλάντινγκ υποστηρίζουν πως παγιδεύτηκαν από τον Γκάρντινερ. Ο δήμαρχος λέει πως η ομοσπονδιακή αστυνομία ώθησε τον Ρεντ στην αυτοκτονία. «Πέρασαν χειροπέδες σε ηλικιωμένους ανθρώπους... Με τον τρόπο που τον αντιμετώπισαν, ο δρ. Ρεντ θα σκέφτηκε, “θα χάσω τα πάντα, δεν αξίζει πλέον να ζω”», λέει ο Τερκ.

Το ένα τέταρτο των κατοίκων της πόλης πήγε στην κηδεία του γιατρού. Δύο μήνες αργότερα, η γυναίκα και η κόρη του Ρεντ καταδικάσθηκαν για λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων. Ενας άλλος κρατούμενος, ντίλερ στο γειτονικό Νιου Μέξικο, αυτοκτόνησε μια εβδομάδα μετά. Τον Μάρτιο, ο Γκάρντινερ έβαλε κι αυτός τέλος στη ζωή του. Η οικογένειά του ανέφερε ότι τον είχαν καταβάλει οι άλλες αυτοκτονίες και η προοπτική να καταθέσει στο δικαστήριο.

 

Τα Νέα