ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ... ΦΕΡΤΕ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ ΝΤΕΡΒΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ !

Τέλος λαμβάνει φέτος το μακρό ειδύλλιο της Τουρκίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, μία σχέση που καθόρισε την οικονομική πολιτική της χώρας την περίοδο 1998 – 2008. Το Μάρτιο, η κυβέρνηση Έρντογαν ανακοίνωσε πως...

(fimotro)

έδωσε τέλος στις συνομιλίες με το ΔΝΤ σχετικά με τη σύναψη νέου δανείου. Ο λόγος, πως «η Τουρκία μπορεί σήμερα να στηριχθεί στα πόδια της και δε χρειάζεται εξωτερική χρηματοδότηση», όπως δήλωνε ο πρωθυπουργός Έρντογαν.

Πράγματι, η σημερινή Τουρκία μοιάζει με μία άλλη χώρα εν σχέσει με την Τουρκία του 2001. Για δεκαετίες, έδινε την εικόνα μιας χώρας που μαστιζόταν από οικονομική αρρυθμία. Το 2001, ήταν στα πρόθυρα οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης. Για να αντιμετωπίσει την κρίση, η τότε κυβέρνηση Έτσεβιτ μετακάλεσε τον επιφανή οικονομολόγο Κεμάλ Ντερβίς από την Παγκόσμια Τράπεζα και του ανέθεσε το υπουργείο οικονομικών. Αν και η θεαματική ανάκαμψη της τουρκικής οικονομίας είθισται να αποδίδεται στο ΑΚΡ, γίνεται δεκτό πως οι βάσεις της βρίσκονται στο τολμηρό πρόγραμμα του Ντερβίς. Ο τεχνοκράτης, που εργάσθηκε για 22 χρόνια στην Παγκόσμια Τράπεζα, επελέγη λόγω της κρισιμότητας της καταστάσεως και του φόβου μιας λαϊκής εξέγερσης που διακατείχε την τότε πολιτική τάξη της Τουρκίας. Ήταν μία άριστη επιλογή, καθώς ο Ντερβίς ήταν ανεξάρτητος από τα τοπικά συμφέροντα στην Τουρκία και τα κυκλώματα διαφθοράς που λυμαίνονταν την οικονομική ζωή. Με τη στήριξη του επιχειρηματικού κόσμου και των συλλογικών του οργάνων, ο Ντερβίς προώθησε ένα τολμηρότατο πρόγραμμα, το πολιτικό κόστος του οποίου καμμία κυβέρνηση ως τότε δε θα είχε τολμήσει να αναλάβει. Σημειωτέον ότι, πέραν της έξυπνης επιλογής ενός τεχνοκράτη, στην Τουρκία τα συλλογικά όργανα των εργοδοτικών οργανώσεων, όπως ο Σύνδεσμος Τούρκων Εμποροβιομηχάνων (TUSIAD) διαθέτουν σημαντική και υπεύθυνη δράση και επιρροή, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα.

Ωστόσο, η «ανάσταση» της Τουρκικής οικονομίας δεν επετεύχθη κυρίως χάρη στα δάνεια του ΔΝΤ, αλλά των βαθύτατων δομικών αλλαγών που ξεκίνησε ο Κεμάλ Ντερβίς και συνέχισαν οι δύο κυβερνήσεις του ΑΚΡ: Στο κέντρο του πακέτου σταθεροποίησης ήταν η περικοπή των κρατικών δαπανών, το πάγωμα των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, η μείωση των εταιρικών φόρων και αύξηση μιας σειράς άλλων, η αναμόρφωση της γραφειοκρατίας προς την κατεύθυνση της διευκόλυνσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των ξένων επενδύσεων και η ιδιωτικοποίηση των σημαντικότερων κρατικών επιχειρήσεων. Οι ιδιωτικοποιήσεις και μόνο απέφεραν πάνω από 20 δις δολάρια στο δημόσιο ταμείο την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του ΑΚΡ. Παράλληλα, η Τουρκία εγκατέλειψε τη σύνδεση της ισοτιμίας της λίρας με το καλάθι νομισμάτων που παρακολουθούσε, και η τιμή της αφέθηκε να καθορισθεί από την αγορά. Το γεγονός ωφέλησε σημαντικά τους Τούρκους εξαγωγείς, που έζησαν τη χρυσή εποχή τους ώσπου η διεθνής κρίση τους αποστέρησε από μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς.

Όπως σημειώνει το ίδιο το ΔΝΤ στις σχετικές με την Τουρκία εκθέσεις του, η θεαματική ανάκαμψη της Τουρκικής οικονομίας πραγματοποιήθηκε στις πλάτες των μισθωτών, που ανέλαβαν δυσανάλογα μεγάλο μέρος του βάρους της σχετικής προσπάθειας. Τα μέτρα οδήγησαν σε θεαματική αύξηση της ανεργίας. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων δεν έχουν ακόμη ανακάμψει από το πάγωμα του 2002, σημειώνεται στις εκθέσεις του οργανισμού. Παράλληλα, εκφράζεται ανησυχία για την «υπερβολική εξάρτηση» της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα από την εισροή ξένου κεφαλαίου, υπό τη μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων. Η εξάρτηση αυτή οδήγησε σε πτώση του ρυθμού ανάπτυξης λόγω της έλλειψης ρευστότητας στις αγορές μετά τη διεθνή κρίση του 2007. Αν ο πρωθυπουργός Έρντογαν δηλώνει πως η Τουρκία «μπορεί πια να προχωρήσει μόνη της και δε χρειάζεται δάνεια – δεκανίκια», πολλοί είναι οι Τούρκοι αναλυτές που δηλώνουν πως η Τουρκία «αποφοίτησε από τη σχολή του ΔΝΤ». Από το 2006, η ΕΕ χαρακτηρίζει την τουρκική οικονομία στις ετήσιες εκθέσεις της ως «λειτουργούσα οικονομία της αγοράς». Πριν την οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και επέφερε μία έλλειψη ρευστότητας, οι ξένοι επενδυτές χαρακτήριζαν την Τουρκία «επενδυτικό παράδεισο».

Μπορεί άραγε η τουρκική εμπειρία οικονομικής ανάκαμψης να αποτελέσει παράδειγμα για την Ελλάδα; Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί διεθνείς αναλυτές, την τουρκική κοινή γνώμη και τις κυβερνήσεις και των δύο χωρών. Η Τουρκία ήδη προσέφερε οικονομική αρωγή στην Ελλάδα, πρόταση που η κυβέρνηση Παπανδρέου απέρριψε

Πολλοί Τούρκοι αναλυτές ζήτησαν επίμονα από την κυβέρνηση Έρντογαν να παράσχει συμβουλές στην Ελλάδα, αλλά και οικονομική στήριξη. Στον τουρκικό τύπο έγινε συχνά λόγος για ανικανότητα της ΕΕ να συνδράμει ένα μέλλον που δεινοπαθεί, και εκφράσθηκαν πολλές φορές ανησυχίες ακόμη και για τη βιωσιμότητα της τελευταίας. Η Τουρκία έχει ηθικό χρέος, από την κοινή ιστορία των δύο λαών, να εμποδίσει τη γειτονική χώρα να «κατασθεί αποικία του ΔΝΤ», έγραψαν ουκ ολίγοι σχολιαστές.

Πηγή της ελληνικής κυβέρνησης είπε στο newstime.gr πως η βοήθεια της τουρκικής κυβέρνησης και ιδίως των Τούρκων επιχειρηματιών «είναι ευπρόσδεκτη, εφόσον γίνεται με καλές προθέσεις και όχι από δεσπόζουσα θέση». Δεν κατέστησε όμως σαφέστερο τι εννοούσε με το «καλές προθέσεις» και «δεσπόζουσα θέση».

fimotro