Μια βαριοπούλα επιβαρύνει τις σχέσεις μεταξύ κυβέρνησης και στρατού στην Τουρκία. Τρεις ώρες κράτησε η συνάντηση για την αντιμετώπιση της κρίσης μεταξύ του προέδρου Γκιουλ, του πρωθυπουργού Ερντογάν και του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατού Μπασμπούγ την Πέμπτη στην Άγκυρα. Όμως δεν ξεκαθάρισε την κατάσταση. Οι δυσκολίες θα αντιμετωπισθούν «στο πλαίσιο του συντάγματος και των νόμων» και όλοι οι εμπλεκόμενοι υποχρεούνται «να μην βλάψουν τους θεσμούς τους κράτους» ήταν η σύντομη ανακοίνωση που εξέδωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Όταν η προειδοποίηση του προέδρου δόθηκε στη δημοσιότητα, η συνάντηση κορυφής των τριών είχε μόλις τελειώσει. Οι τρεις ισχυροί άνδρες είχαν πολλά να συζητήσουν, καθώς εδώ και μέρες η ένταση στις σχέσεις μεταξύ των εκλεγμένων και των ένστολων και ένοπλων εκπροσώπων της Τουρκίας κλιμακώνεται, φτάνοντας σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Εύκολη δεν ήταν ποτέ η σχέση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ) του Ερντογάν με το στρατό. Από την αρχή, από το 2002. Ο προκάτοχος του Μπασμπούγ, ο Μπουγιούκανιτ, ως θεματοφύλακας του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας πολύ συχνά συγκρουόταν με τα στελέχη του ΑΚΡ που ξεκίνησαν τις πολιτικές καριέρες τους σε ισλαμικό περιβάλλον. Κάπως λιγότερες ήταν οι συγκρούσεις με τον προκάτοχο του Μπουγιούκανιτ, το στρατηγό Οζκιόκ.
Ο Οζκιόκ ασκούσε συχνά κριτική στο ΑΚΡ, ωστόσο λίγο πριν από το τέλος της παραμονής του στην κορυφή του γενικού επιτελείου, το 2006, έκανε μερικές εντυπωσιακές δηλώσεις. Για παράδειγμα, στην ομιλία του στους σπουδαστές της Πολεμικής Ακαδημίας στην Κωνσταντινούπολη, τόνισε ότι αυτοί που έχουν άλλες απόψεις από αυτές του στρατού δεν είναι αυτόματα προδότες.
Αυτό που ακούγεται κάπως αστείο στα ευρωπαϊκά αυτιά για τα τουρκικά δεδομένα ήταν ριζοσπαστικό. Ο τουρκικός στρατός διεκδικεί όλα αυτά τα χρόνια να ερμηνεύει τις απόψεις των άλλων και στην ανάγκη να κάνει πραξικόπημα, όταν βλέπει τον κίνδυνο της προδοσίας. Κάποιοι με στο ΑΚΡ ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ με τις δηλώσεις Οζκιόκ, που θέλανε να τον προτείνουν για πρόεδρο της δημοκρατίας.
Τότε όμως δεν ήταν γνωστή η ιστορία με τη "Βαριοπούλα". Η Τουρκία την έμαθε από τότε που η εφημερίδα "Ταράφ", στα μέσα Ιανουαρίου αποκάλυψε τα σχέδια για το ομώνυμο πραξικόπημα, το οποίο υποτίθεται ότι προετοιμάζεται από το 2003 στους στρατιωτικούς κύκλους με στόχο την πτώση του ΑΚΡ.
Οι λεπτομέρειες της επιχείρησης «Βαριοπούλα» υποτίθεται ότι είναι καταγεγραμμένες σε σχεδόν 5.000 σελίδες, κάτι που είναι μάλλον ασυνήθιστο όταν ετοιμάζεται μυστικά ένα πραξικόπημα. Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα οι εμπνευστές του πραξικοπήματος σχεδίαζαν βομβιστικές επιθέσεις σε τζαμιά και δημόσια κτίρια και προκλήσεις στο Αιγαίο σε σημείο ώστε να καταρριφθεί ένα τουρκικό αεροσκάφος, κατά προτίμηση από ελληνικά πυρά. Ανασφάλεια και χάος παντού ήθελαν να προκαλέσουν, ώστε οι Τούρκοι να καλωσορίσουν τον στρατό όταν επέμβει για να αποκαταστήσει την τάξη και την ηρεμία. Αυτό ήταν το σχέδιο "Βαριοπούλα", όπως εμφανίστηκε στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.
Όπως ήταν αναμενόμενο ο αρχηγός του γενικού επιτελείου αμφισβήτησε την αυθεντικότητα ενός τέτοιου ντοκουμέντου. Μίλησε δε για «ψυχολογικό πόλεμο» ενάντια στον στρατό. Ο στρατός, σύμφωνα με τον υψηλότερο στρατηγό του, είναι υποχρεωμένος να υπερασπίζεται τη δημοκρατία. Ωστόσο, από τη δημοσιοποίηση των υποτιθέμενων ή αληθινών σχεδίων για πραξικόπημα ο στρατός έχει περάσει στην άμυνα. Κι αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην αρχή της εβδομάδας, όταν η αστυνομία συνέλαβε 50 αξιωματικούς. Μεταξύ αυτών ένας πρώην αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, ένας πρώην αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας και πολλοί στρατηγοί και ναύαρχοι εν ενεργεία ή εν αποστρατεία. Την Πέμπτη μάλιστα εκδηλώθηκε ένα νέο κύμα συλλήψεων. Αυτή τη φορά προσήχθησαν πέντε αξιωματικοί εν ενεργεία και τρεις εν αποστρατεία.
Οι Τούρκοι βλέπουν τι γίνεται και δεν πιστεύουν στα μάτια τους. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναγίνει. Η ιδέα και μόνο ότι ένας Τούρκος στρατηγός μπορεί να κληθεί να λογοδοτήσει σε ένα πολιτικό δικαστήριο ήταν μέχρι πρόσφατα το ίδιο απίθανη όσο η ιδέα να προσαχθεί ένας Αμερικανός ή Ρώσος στρατηγός στο διεθνές δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου. Όμως τι συμβαίνει με το ίδιο το κατηγορητήριο; Στα μέσα ενημέρωσης που είναι φιλικά προσκείμενα προς την κυβέρνηση, η διένεξη ερμηνεύεται με μια δόση υπερβολής ως σύγκρουση μεταξύ των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων του ΑΚΡ και των φιλοασιατικών αντιλήψεων του στρατεύματος. Επιτέλους, γράφουν, στην Τουρκία συμβαίνει ό,τι και σε κάθε δημοκρατική χώρα: ο στρατός δεν είναι πια υπεράνω του νόμου. Ο νυν υπουργός Οικονομικών και προηγουμένως Εξωτερικών Μπαμπατζάν τονίζει ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να τεθεί ο στρατός υπό πολιτικό έλεγχο όπως και στη Δύση. «Η αλλαγή είναι κάποιες φορές μια επώδυνη διαδικασία. Ωστόσο θέλουμε να γίνει η Τουρκία μια δημοκρατία πρώτης κατηγορίας».
Ακόμη και κάποιοι σχολιαστές που στηρίζουν την κυβέρνηση, όμως, αρχίζουν να διατυπώνουν την ανησυχία ότι η συνεχής ανακύκλωση των ειδήσεων για τα σχέδια πραξικοπήματος -αληθινά ή όχι- απομακρύνει από τη δημόσια συζήτηση άλλα πολύ σημαντικά ζητήματα. Τι έχει γίνει για παράδειγμα με την περιβόητη «δημοκρατική πρωτοβουλία» που αναγγέλθηκε με τυμπανοκρουσίες πριν από ένα χρόνο και είχε στόχο να ενισχυθούν τα δικαιώματα των Κούρδων και να αποδυναμωθεί το ΡΚΚ; Με ή χωρίς "Βαριοπούλα", σ' αυτόν τον τομέα δεν έχει γίνει ακόμη τίποτε.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου